هر انچه در مورد آثار باستانی ایران و دفینه های ایران بدانید

بیشترین آثار باستانی ایران در کدام شهر قرار دارد؟

پاسخ به این سوال به نوع ثبت و معیار آن بستگی دارد. از آنجا که بیشترین آثار باستانی ثبت شده در سازمان یونسکو از استان فارس (شامل تخت جمشید، پاسارگاد، نقش رستم و غیره) است، به نظر می‌رسد آثار باستانی این استان بیشتر از سایر استان‌ها در دنیا مورد توجه قرار گرفته و شناخته شده‌اند. با این حال، بیشترین آثار باستانی ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران مربوط به استان قزوین می‌باشد.

همانطور که گفته شد، گستره تاریخی ایران بسیار وسیع است و بسیاری از آثار باستانی کشور هنوز کشف نشده‌اند یا در طول تاریخ به طرق مختلف از ایران خارج شده‌اند. آماری دقیق و جامع از تعداد کل آثار باستانی کشورمان در خارج از کشور موجود نیست، اما آنچه مسلم است، حجم قابل توجهی از این میراث ارزشمند، اکنون در موزه‌های بزرگ جهان نگهداری می‌شود.

در شهرهای جنوبی ایران مانند کرمان، یزد، و سیستان و بلوچستان، آثار باقی‌مانده از ایران باستان هنوز هم در روستاها و مناطق دورافتاده این استان‌ها همچنان پابرجا هستند. از دلایل ماندگاری این آثار در این مناطق می‌توان به وقوع کمتر جنگ‌ها و بلایای طبیعی مخرب مانند زلزله‌های شدید نسبت به سایر نقاط ایران اشاره کرد.

مهم‌ترین آثار باستانی ایران در خارج از کشور

بخش قابل توجهی از آثار ارزشمند ایران که گویای فرهنگ و تمدن غنی این کشور باستانی‌اند، در دوران‌های مختلف تاریخی، متاسفانه به طرق گوناگون از ایران خارج شده‌اند. این آثار، امروزه زینت‌بخش موزه‌های بزرگ و معتبر جهان‌اند. به برخی از مهم‌ترین این آثار و محل نگهداری آن‌ها در ادامه اشاره می‌کنیم:

• پیمانه با نقش بز کوهی: مربوط به تمدن ایلام، کشف شده در گورستان باستانی شوش استان خوزستان. محل نگهداری: موزه لوور پاریس.

• تخته بازی 58 خانه: مربوط به تمدن تپه سیلک کاشان. محل نگهداری: موزه لوور پاریس.

• تکوک شیر غران، سنگ‌نگاره پیشکش‌آوران تخت جمشید، کاسه زرین میخی‌نگار: مربوط به دوره هخامنشیان. محل نگهداری: موزه متروپولیتن (کلان‌شهری هنر)، نیویورک.

• استوانه کوروش (منشور کوروش): از مهم‌ترین اسناد حقوق بشری باستان. محل نگهداری: موزه بریتانیا.

• تندیس فاخته لاجوردی و تندیس ناپیرآسو: مربوط به تمدن ایلامی. محل نگهداری: موزه لوور پاریس.

• تندیس نقره‌ای گاو نشسته و کلاه‌خود پرنده و سه پیکر: مربوط به تمدن ایلامی. محل نگهداری: موزه متروپولیتن، نیویورک.

• نقش شیر و سرستون گاو دوسر کاخ آپادانای شوش، دسته گلدان بز کوهی، و کتیبه داریوش بزرگ: مربوط به دوره هخامنشیان. محل نگهداری: موزه لوور پاریس.

• سگک عقاب و صید: مربوط به دوره اشکانیان. محل نگهداری: موزه متروپولیتن، نیویورک.

• سنگ‌نگاره بز با دم ماهی، سنگ‌نگاره زن ایلامی و ندیمه، سنگ‌نگاره یادبود اونتاش ناپیریشا، فلزنگاره نیایش آفتاب یا تابلو مراسم نیایش راهبه‌های آفتاب: مربوط به تمدن ایلامی. محل نگهداری: موزه لوور پاریس.

• قالی پازیریک: قدیمی‌ترین قالی جهان، مربوط به دوره هخامنشیان. محل نگهداری: موزه ارمیتاژ، سنت پترزبورگ روسیه.

• نقش سه نیزه‌دار: مربوط به دوره هخامنشیان. محل نگهداری: موزه پرگامون آلمان.

این آثار باستانی پرارزش، تنها بخش کوچکی از میراث غنی و به غارت رفته ایران عزیزمان است که متاسفانه امروزه رونق و اعتباردهنده به موزه‌های مشهور جهان‌اند.

موزه‌های مهم جهان که آثار باستانی ایران در آن‌ها نگهداری می‌شود

همانطور که اشاره شد، بسیاری از آثار باستانی ایران در موزه‌های بزرگ دنیا به نمایش گذاشته شده‌اند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

موزه لوور پاریس

موزه لوور در شهر پاریس، از معتبرترین و پربازدیدترین موزه‌های جهان است. سالن ایران در این موزه، محل قرارگیری هزاران قطعه از آثار باستانی ایران است. گفته می‌شود حدود دو هزار و پانصد قطعه از این آثار، از جمله اسب دوسر، بز بالدار طلایی، سرستون‌های تخت جمشید، صفحات شاهنامه، مجسمه‌های سنگی، و کتیبه‌های داریوش به نمایش عموم گذاشته شده‌اند. بسیاری از آثار باستانی ایران در موزه لوور پاریس، از طریق بنادر بوشهر با کشتی یا از طریق کشور عراق، در طی سالیان متمادی و در دوران بی‌اعتنایی دولت‌های وقت، از ایران خارج شده‌اند.

موزه بریتانیا (British Museum)

موزه بریتانیا در لندن، مجموعه‌ای عظیم و گرانبها از آثار خاورمیانه را در خود جای داده است. در میان آثار نگهداری شده در این موزه، آثار باستانی مهم ایرانی نیز به چشم می‌خورند. از این آثار، منشور حقوق بشر کوروش با ارزش‌ترین اثری است که در این موزه نگهداری می‌شود و نمادی جهانی از عدالت و تسامح به شمار می‌رود.

موزه ارمیتاژ، سنت پترزبورگ روسیه

در موزه ارمیتاژ، آثار باستانی دوره‌های مختلف ایران، از تمدن‌های کهن ایلامی گرفته تا دوره قاجاریه، نگهداری می‌شوند. هرچند مجموعه کاملی از دوره‌های مختلف وجود دارد، اما بیشتر آثار ایرانی این موزه مربوط به دوره قاجاریه است که شامل مجموعه‌های هنری و اشیای تزئینی نفیس می‌شود.

آثار باستانی ایران در آمریکا

آثار باستانی ایران در آمریکا، علاوه بر کلکسیون‌داران شخصی، در موزه‌های مهم این کشور نیز زینت‌بخش تالارها و گالری‌ها هستند. حجم بالای این آثار در این کشور، نشان‌دهنده فعالیت‌های باستان‌شناسی و تجاری گسترده در طول دهه‌های گذشته است. از موزه‌های مهم ایالات متحده آمریکا که آثار باستانی ایران در آن‌ها نگهداری می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• موزه متروپولیتن هنر (Metropolitan Museum of Art)، نیویورک: این موزه دارای یکی از بزرگترین و جامع‌ترین مجموعه‌های هنر خاور نزدیک باستان، شامل آثاری از ایران، است.

• موزه بروکلین، نیویورک: یکی از بزرگترین و کهن‌ترین موزه‌های هنری در ایالات متحده آمریکا است. در این موزه، آثار باستانی ایرانی نظیر مجموعه کاشی‌های قرن پنجم تا نهم هجری شمسی، آثار هنری دوره‌های صفویه و قاجار مانند نقاشی‌های روغنی، فرش‌های نفیس، و لباس‌های بومی ایران نگهداری می‌شود.

• موزه هنرهای زیبای بوستون (Museum of Fine Arts, Boston): این موزه نیز مجموعه‌ای قابل توجه از آثار هنری ایران باستان و اسلامی دارد.

آثار باستانی ایران در عراق

از آنجا که ایران و عراق دارای تاریخ و تمدن مشترک و در هم تنیده‌ای هستند، و بین‌النهرین مهد بسیاری از تمدن‌های اولیه بوده، آثار باستانی مشترک یا آثاری که در طول تاریخ بین این دو سرزمین جابه‌جا شده‌اند، در موزه‌های عراق نیز یافت می‌شوند. موزه ملی عراق در بغداد، که یکی از مهم‌ترین موزه‌های باستان‌شناسی خاورمیانه است، میزبان مجموعه‌هایی از تمدن‌های ایلام، سومر، بابل و آشور است که برخی از آنها ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با تاریخ و فرهنگ ایران دارند. کشفیات باستان‌شناسی در مناطق مرزی و تاریخی بین دو کشور نیز همواره شواهدی از این ارتباطات نزدیک فرهنگی و تمدنی را ارائه داده‌اند.

گنج‌های پنهان ایران و دنیای دفینه‌یابی

در کنار آثار باستانی شناخته شده‌ای که در موزه‌ها و محوطه‌های تاریخی به نمایش گذاشته شده‌اند، گنج‌های پنهان ایران و دفینه‌یابی خود داستانی دیگر دارند. تاریخ غنی و پرفراز و نشیب ایران، همواره بستر مناسبی برای پنهان کردن ثروت‌های ارزشمند در دل خاک بوده است. از خزائن پادشاهان باستان گرفته تا گنجینه‌های خانوادگی که در دوران جنگ و ناامنی دفن شده‌اند، همگی بخشی از افسانه‌ها و واقعیت‌های دفینه‌یابی در ایران را تشکیل می‌دهند.

دفینه‌یابی، عملی است که به دنبال یافتن اشیاء ارزشمند، سکه‌ها، جواهرات، یا هرگونه گنج پنهان شده در زیر خاک یا در مکان‌های مخفی است. این فعالیت، همواره با حس ماجراجویی و کشف همراه بوده، اما از نظر قانونی و اخلاقی پیچیدگی‌های زیادی دارد. قوانین میراث فرهنگی در ایران به صراحت بیان می‌کنند که هرگونه کاوش بدون مجوز و تصرف آثار باستانی، غیرقانونی است. تمامی آثار تاریخی و فرهنگی کشف شده، متعلق به ملت ایران و دولت جمهوری اسلامی ایران هستند.

افسانه‌ها و داستان‌های بی‌شماری در مورد گنج‌های مدفون در ایران وجود دارد؛ از گنج‌های قلعه‌های باستانی و شهرهای زیرزمینی گرفته تا غارها و کوهستان‌های دورافتاده. بسیاری از این گنجینه‌ها ممکن است شامل سکه‌های طلا و نقره، ظروف سفالی و فلزی باستانی، جواهرات، و ابزارهای جنگی باشند که هر کدام می‌توانند اطلاعات ارزشمندی درباره زندگی، آداب و رسوم، و اقتصاد مردمان گذشته ارائه دهند.

علائم و نشانه‌های دفینه در باور عامه و ادبیات دفینه‌یابی، اغلب به نمادهای حکاکی شده بر سنگ‌ها، درختان کهنسال، یا ساختارهای خاص طبیعی و مصنوعی اشاره دارد. این علائم می‌توانند شامل شکل حیوانات، اشکال هندسی، یا حتی چیدمان خاصی از سنگ‌ها باشند. با این حال، باستان‌شناسان و کارشناسان همواره تاکید می‌کنند که بسیاری از این علائم، ریشه‌ای در واقعیت‌های باستان‌شناسی ندارند و اغلب تفاسیر نادرست یا خرافات هستند. تنها راه معتبر و علمی برای کشف آثار باستانی و دفینه‌ها، کاوش‌های باستان‌شناسی با مجوز و تحت نظارت متخصصان است.

متاسفانه، دفینه‌یابی غیرقانونی یکی از چالش‌های بزرگ برای حفظ میراث فرهنگی ایران است. سودجویان با تخریب محوطه‌های تاریخی و سرقت آثار، به هویت ملی و تاریخ این سرزمین ضربه می‌زنند. این فعالیت‌ها نه تنها موجب از بین رفتن اطلاعات حیاتی باستان‌شناسی می‌شوند، بلکه آثار را از بستر تاریخی خود خارج کرده و ارزش علمی آن‌ها را از بین می‌برند. اهمیت دارد که عموم مردم از عواقب قانونی و فرهنگی دفینه‌یابی غیرمجاز آگاه باشند و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، مراتب را به نهادهای مسئول اطلاع دهند.

در پایان، گنجینه‌های واقعی ایران نه تنها در دل خاک، بلکه در عظمت تخت جمشید، زیبایی نقش جهان، شکوه بیستون، و داستان‌های هزاران اثر باستانی نهفته است که هر یک از آن‌ها روایتی منحصر به فرد از تمدن درخشان ایران را بازگو می‌کنند. حفاظت از این میراث گرانبها، وظیفه تک تک ماست.

سوالات متداول (FAQ) درباره آثار باستانی ایران

در این بخش، به برخی از سوالات پرتکرار درباره آثار باستانی و تاریخی ایران پاسخ می‌دهیم:

• آثار باستانی ایران شامل چه چیزهایی می‌شود؟

  آثار باستانی ایران شامل هرگونه شیء، ابزار، بنا، کتیبه، سنگ‌نگاره، یا مکان تاریخی است که از گذشته‌های دور (معمولاً پیش از ۱۰۰ سال قدمت) به جا مانده و ساخته دست بشر یا نتیجه فعالیت‌های اوست. این آثار گویای فرهنگ، تمدن و رویدادهای تاریخی گذشتگان هستند.

• قدیمی‌ترین آثار باستانی کشف شده در ایران متعلق به کدام دوره است؟

  قدیمی‌ترین آثار باستانی کشف شده در ایران مربوط به تمدن‌های پیش از تاریخ، مانند تمدن گنج‌دره، تپه سیلک، و تمدن‌های حوزه ایلام و جیرفت است که قدمت آن‌ها به هزاران سال پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. شهر سوخته و تمدن جیرفت از کهن‌ترین نمونه‌های شهرنشینی در جهان هستند.

• کدام شهرهای ایران بیشترین آثار باستانی را دارند؟

  پاسخ به این سوال بستگی به معیار سنجش دارد. استان فارس (با شهرهایی مانند شیراز و مرودشت) بیشترین آثار باستانی ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو را دارد (مانند تخت جمشید و پاسارگاد). اما از نظر تعداد کل آثار ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران، استان قزوین دارای بیشترین آثار است. شهرهای تاریخی دیگر مانند اصفهان، یزد، کرمان و شوش نیز گنجینه‌های عظیمی از آثار باستانی را در خود جای داده‌اند.

• چرا بسیاری از آثار باستانی ایران در موزه‌های خارج از کشور نگهداری می‌شوند؟

  خروج آثار باستانی ایران از کشور دلایل متعددی دارد، از جمله کاوش‌های باستان‌شناسی قانونی در گذشته (که سهمی از یافته‌ها به کشورهای کاوشگر تعلق می‌گرفت)، خرید و فروش غیرقانونی (قاچاق) در دوران‌های مختلف، و نیز غارت و بی‌توجهی در دوره‌های ناامنی و جنگ. این آثار اکنون زینت‌بخش موزه‌های بزرگی مانند لوور، بریتانیا، و متروپولیتن هستند.

• آیا دفینه‌یابی در ایران قانونی است؟

  خیر، دفینه‌یابی (کشف و تصرف گنج‌های مدفون) در ایران بدون مجوز قانونی نیست. بر اساس قوانین میراث فرهنگی کشور، هرگونه کاوش غیرمجاز و تصرف آثار باستانی، جرم محسوب می‌شود و تمامی آثار تاریخی و فرهنگی کشف شده، متعلق به ملت ایران و دولت هستند. هدف این قوانین، حفاظت از میراث غنی فرهنگی و تاریخی ایران است.

آدرس کانال تلگرام محصولات و لیست قیمت محصولات : goharbastan@

تلگرام کارشناس آثار و نشانه ها : karshenasgoharbastan@

شماره تماس کارشناس آموزش فلزیاب، خرید فلزیاب و نمایندگی فلزیاب تهران و نمایندگی فلزیاب اصفهان :09134442721مهندس رجایی

برای مشاوره رایگان در مورد علائم ونشانه ها و خرید فلزیاب اورجینال ها با کارشناسان شرکت گوهرباستان در تماس باشید.

اگر می خواهید وارد این دنیای گسترده ی فلزیاب شوید می توانید از خدمات و محصولات شرکت گوهر باستان استفاده کنید.

خدمات فروش فلزیاب گوهرباستان

شما عزیزان میتوانید هر نوع دستگاه طلایاب را انتخاب و از مشاور رایگان ما بهره مند شوید.

در صورت تمایل به خرید میتوانید با شماره 09134442721 در تماس باشید.

امکان خرید به صورت حضوری یا ارسال به تمام نقاط کشور به همراه یک سال گارانتی و پنج سال خدمات پس از فروش برای شما مشتریان عزیز وجود دارد.